Đam mê (phần 1)

Ở đời ai cũng cần có một đam mê, một khát vọng, để mà sống, để mà phấn đấu. Nhưng rồi có những người sống hết cả đời người vẫn không biết mục đích sống của họ là gì, hay họ sống vì cái gì. Tệ hơn, có người còn chẳng buồn bỏ công sức và thời gian để tìm ra câu trả lời hợp lý. Đối với những người như vậy, có lẽ cũng không quá khi nói họ là một sự phí phạm của tạo hóa.
Tôi là một thằng con trai mới lớn, vẫn đang ở cái tuổi bồng bột, cả thèm chóng chán nhất của đời người. Tuy nhiên những năm tháng xa nhà đã cho phép tôi xây đắp một đam mê riêng của mình. Cái niềm đam mê đó không chợt đến rồi chợt đi như những thú vui khác; nó âm ỉ và dai dẳng, nó ngấm ngầm ăn sâu vào xương cốt của tôi theo ngày theo tháng. Nói là đi rồi mới có thì cũng chẳng phải, nhưng nếu không có những phút xa nhà, cô đơn lẻ loi ở xứ người, tôi chắc đã không nhận ra được sự cháy bỏng của nó. Vâng, chẳng phải là phát minh của tôi, cũng chẳng phải là của riêng tôi, niềm đam mê ấy quy tụ vỏn vẹn ở một từ thôi: "Hà Nội".
Tôi yêu Hà Nội từ bao giờ, tôi cũng chẳng rõ. Có thể từ những trưa hè tập bơi bất đắc dĩ cùng bạn bè trong xóm trên con đường Nguyễn Khuyến ngập ngang lưng. Hoặc có thể từ những lúc ba công kênh tôi trên cổ, đi ra đi vào phố Sinh Từ mỗi buổi chiều để ngóng mẹ về. Hay cũng có thể là khi tôi lớn lên, cùng bạn bè lang thang thành phố. Hồi đó, có lẽ chẳng ngóc ngách nào chúng tôi không lao vào, chẳng con phố nào chúng tôi bỏ qua. Từ Trần Quý Cáp - con phố ga tàu náo loạn, chúng tôi ra Lê Duẩn chạy đua với đường tầu, tiến về hướng công viên Lênin (giờ đã được trả lại cái tên Thống Nhất mà Bác đặt cho), rồi vòng lên phố Huế, dạo chầm chậm dọc Hàng Bài để ngắm nghía một phần hiện đại của thành phố trên đường hướng ra Hồ Gươm. Sau khi lượn vài vòng chào bức tượng Lý Thái Tổ bé xíu chẳng mấy ai biết đến (nay thay bằng một bức tượng đồng cao ngất ngưởng đặt gần đền Ngọc Sơn), chúng tôi theo Tràng Thi về cửa Nam, rồi lại ngược lên Hàng Bông để hòa mình vào "băm sáu" phố phường của Thăng Long cũ. Mỗi ngã rẽ, mỗi con đường đều đã trở thành quen thuộc với chúng tôi...
Vào cấp 3, tôi "mài đường" của Hà Nội ít đi. Thay vào đó là những buổi chiều ngồi rúc mình trong góc một quán cà phê nào đó, lặng lẽ ngắm Hà Nội. Từ quán Đinh nhìn ra Tháp Rùa (mọi người gọi là quán Đinh vì nó nằm ngay trên đường Đinh Tiên Hoàng, còn quán thực tế thì chẳng có biển hiệu gì), từ Hằng Hoa Cafe nhìn sang chợ Đồng Xuân, từ Bảo Oanh nhìn xuống đường Thanh Niên, hay từ một quán cóc bên kia hồ Tây nhìn về, tôi đã không biết bao lần bất động trước vẻ đẹp chân tình của những góc phố, những cành cây - ngọn cỏ, những mái nhà kiến trúc Pháp, và cả những con người ngược xuôi đang bao bọc lấy tôi. Cứ ngắm, ngắm mãi cho đến khi tôi cảm thấy mình tan dần trong lòng Hà Nội...
Chế Lan Viên một lần viết: "Khi ta ở chỉ là nơi đấy ở - Khi ta đi, đất bỗng hóa tâm hồn!" Nay tôi đi rồi, xa đất Hà Thành thân yêu rồi tôi mới thực sự thấu hiểu hai câu thơ giản dị ấy. Tâm hồn Hà Nội gắn liền với những con phố ghi kỉ niệm tuổi thơ, những mái trường nhộn nhịp mùa thu, những cành đào cành quất lả lướt mùa xuân, những hồ bơi chật ních dấu ấn mùa hè, và cả những quán cà phê ấm áp của mùa đông...
Hơn thế nữa, tâm hồn Hà Nội còn là sự hòa quyện của những con người bình dị nhất. Như trong kí ức của tôi, đó là những giọt mồ hôi âm thầm chảy của ba; là những buổi tối cùng mẹ tâm sự về những khó khăn của gia đình; là sự hồn nhiên của em tôi; là bà tôi, là cô tôi, và là tất cả những ai đã đặt những dấu ấn không thể phai mờ trong tuổi thơ của tôi... Bên cạnh những con người tôi có thể kể tên, có lẽ có cả hàng ngàn con người khác mà tôi đã được thoáng gặp trên đường phố Hà Nội. Mỗi người một nét - có giàu có nghèo, có hạnh phúc có tang thương, có những người "chợ búa", có những vị giáo già ôn tồn, có những cán bộ trang nghiêm... - nhưng rồi tất cả đều giữ trong hành trang cuộc đời nét bình dị và thanh tao của Tràng An. Nghĩ về người Hà Nội, một đoạn bài hát "Hà Nội và Tôi" của nhạc sĩ Lê Vinh lại hiện ra trong tâm trí tôi: "những ngày tôi lang thang, tôi mới hiểu tâm hồn người Hà Nội, mộc mạc thôi mà sao tôi bồi hồi, mộc mạc thôi mà bâng khuâng nhớ mãi...".
Và rồi: "...dù có đi bốn phương trời, lòng vẫn nhớ về Hà Nội - Hà Nội của ta - thủ đô yêu dấu..."

-nxh